Recht op het ravijn af, crisis in de wielersport

Door Rob Gollin / Volkskrant

De diagnose

Innovatie ontbreekt
Het staat unverfroren in de Rapha Roadmap: het professionele wielrennen is kapot. Er wordt wereldwijd meer gefietst dan ooit, aan passie bij de betrokkenen is geen gebrek, maar de wrede waarheid is dat er geen nieuw publiek bijkomt. Jongeren zijn niet geïnteresseerd. De onderzoekers schrijven dat de sport wezenlijk niet is veranderd sinds het begin, gedateerd op het tweede decennium van de 19de eeuw.

De Vlaamse sporteconoom Daam Van Reeth, verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven, stelt vast dat wielrennen een uitzondering vormt. 'Tal van sporten hebben zich wel vernieuwd. Kijk naar het voetbal, met de komst van de Champions League, de Nations League, de doellijntechnologie. Het schaatsen introduceerde de massastart en de ploegenachtervolging. Het volleybal was nogal langdradig, nu levert elke bal een punt op. Het kan sneller, attractiever. Zelfs de langzaamste sporten zijn ermee bezig. Cricket en snooker werken met kortere formats. Er gebeurt wel iets in het wielrennen, kortere etappes, een andere opzet van wedstrijden. Maar het is incidenteel. Nooit wordt geëvalueerd hoe het eigenlijk is bevallen.'

Teammanager Richard Plugge van wielerploeg Jumbo-Visma: 'Het verwijt dat er te weinig wordt geïnnoveerd, is terecht. Precies om die reden zijn we met enkele andere teams met Velon begonnen, een platform voor vernieuwing. Dat is allemaal al in gang gezet voor de komst van dit rapport. We zien de kansen, we beseffen de urgentie. We hebben de Hammer Series, wedstrijden voor ploegen, we zijn bezig met andere formats. Er wordt al lang aan gewerkt, al zijn er nog geen enorme slagen gemaakt. Zoals overal is er de angst voor de stap in het ongewisse.'

Kijkers haken af
Van Reeth houdt de kijkcijfers bij. Hij zoekt naar de werkelijkheid achter de bewering. De RCS, organisator van de Giro, etaleerde trots dat de koers wordt uitgezonden in 120 landen. Dat klopte, maar de naakte feiten waren ook dat er bijvoorbeeld in Estland 300 kijkers waren en in IJsland 50. Nog een illustratief getal: de wielerkijker is gemiddeld tussen de 58 en 60 jaar oud.

Het aanbod op de publieke zenders neemt af. De uitzendingen leveren te weinig op. Een koers in beeld brengen is duur. De zenders willen niet langer vier of vijf uur in de namiddag blokkeren, terwijl er alleen in het laatste half uur iets gebeurt.

En de uitzendingen van Eurosport dan? Van Reeth: 'Eurosport is niet voor een breed publiek. In veel landen moet je ervoor betalen. In Italië en Spanje zijn bijna geen wedstrijden meer op een open net te zien. Het is cherry picking. De Tour de France, ja, die willen ze nog wel. Die haalt nog 20 miljoen kijkers per etappe. Niet alleen liefhebbers, maar ook occasionele kijkers. Die zien graag het mooie landschap. De rest van het jaar zijn ze er amper. De Giro haalt zes tot zeven miljoen wereldwijd, de Ronde van Vlaanderen zit op vijf en het gros zit alleen in België en Nederland. Het zijn telkens dezelfde mensen.'

Negeert hij het enthousiasme in Nederland over de prestaties van onder anderen Tom Dumoulin en Mathieu van der Poel? 'Dat leidt zeker tot een opstoot. Maar het zal tijdelijk zijn. Op de langere termijn blijft de trend neerwaarts.'

En de massa's volk bij de Tour? 'Een fractie is echt fan. Voor de anderen is het een uitje, even weg van de camping. Die genereren niks voor de sport. Velen gaan vooral voor de Tourkaravaan, voor het reclamemateriaal en gadgets. Soms neemt het aantal toeschouwers al af voordat de renners passeren.'

Plugge: 'Wat ik mis bij Van Reeth, is dat de kijkers online niet worden meegeteld. Hij concentreert zich erg op het oude continent, West-Europa. In landen als Colombia is het booming. Ik geloof ook dat de fan Eurosport echt wel weet te vinden. Ik ben blij met die zender als home of cycling.'

Geen waar voor je geld
Wielrennen kent een lastig businessmodel, zegt Van Reeth. Hij neemt zichzelf als voorbeeld. 'Ik ben 50, ik ben 40 jaar wielerfan. Hoeveel euro heb ik aan de sport gespendeerd, denkt u? Nul. Ik ben langs de weg gaan kijken, heb in cafés en op tv de koers gevolgd, en intussen gaat er niks naar de acteurs.' Er is geen stadion of afgesloten circuit, waar een entreeprijs kan worden geheven. Een wielerploeg is volledig afhankelijk van sponsoring.

Elk jaar moet een team op het hoogste niveau 15- tot 20 miljoen euro zien te vinden. Aan het eind van het seizoen is de kas leeg. De volgauto's zijn op, de fietsen versleten. Als het sponsorcontract doorloopt, is er geen probleem. Maar aan nieuwe inkomsten ontbreekt het. Voor renners worden geen transfersommen betaald. Ploegen ontvangen niets aan tv-rechten.

Hoe lastig het is, ondervond vorig jaar Quick-Step. Ternauwernood vond de succesvolste ploeg een nieuwe hoofdsponsor, kunststofproducent Deceuninck. 'Met alle respect, een middelgrote Vlaamse onderneming, terwijl je voor zo'n team toch wel een multinational kunt verwachten.'

Sponsoring heeft geen lange adem. Het bestaan van ploegen kenmerkt zich door afhankelijkheid van opeenvolgende financiers met uiteenlopende motieven. Miljardairs zien ploegen als een speeltje en haken meestal al snel af. Plugge: 'Dit ligt bij ons toch echt anders. Zowel Jumbo als Visma heeft zich voor onbepaalde tijd aan ons gebonden. Dat suikerooms komen en gaan doet zich ook in andere sporten voor. Wel klopt het dat de inkomsten verkeerd worden verdeeld. De meeste revenuen zijn niet voor de teams en de renners, maar voor de koersorganisatoren.'

De remedie
Andere races

Het moet korter en levendiger, is de boodschap. Nee, er is geen noodzaak om bijvoorbeeld de Ronde van Vlaanderen of Parijs-Roubaix te halveren, beklemtoont Van Reeth. 'Daar gebeurt genoeg, de kasseien komen al snel. Daar telt ook de traditie. Maar lange etappes van ruim 200 kilometer zoals dit jaar in de Giro, dat gaat eigenlijk niet meer. Je bewijst er niemand een dienst mee. De maatschappij wil graag intense sport zien. De renners willen het zelf ook. Ze zullen zich er sneller in gaan smijten.' De afvaardiging van de ploegen moet ook kleiner: van de huidige acht naar hooguit zes. Maar maak dan ook vervanging mogelijk als een renner uitvalt.

Durf creatief te denken, bepleit hij. Waarom geldt eigenlijk nog altijd dat degene die er het kortste over doet tot de winnaar wordt uitgeroepen? Las bijvoorbeeld op verschillende momenten onderweg een fiks aantal bonusseconden in. Zo stimuleer je aanvallend rijden. Nu wordt er vooral defensief gekoerst: sprintersploegen zullen de kopgroep pas op het allerlaatste moment willen inrekenen, klimmersteams wachten met een demarrage tot de allerlaatste col.

Wat volgens hem ook werkt: rondjes in de slotfase. 'Het publiek wordt meer bediend, de renners komen meer dan eens voorbij. Het wordt zelfs mogelijk entree te heffen.'

Plugge: 'Er zitten goede ideeën bij. Maar vergeet niet dat wielrennen een uithoudingssport is. Wie is na ruim 200 kilometer de sterkste? Dat zal blijven. Maar je hoeft het echt niet vanaf het begin uit te zenden.'

Een nieuwe kalender
De huidige agenda is volgens Van Reeth een 'warboel'. Er zijn alleen maar wedstrijden bijgekomen. 'Je moet durven knippen in het aanbod. Ik hou van de voorjaarsklassiekers, maar is het echt nodig dat we zes keer over dezelfde bergen in de Vlaamse Ardennen gaan?'

Het voorstel is het aantal klassiekers te beperken tot tien, verdeeld over het voorjaar en de zomer. Zo zouden de Amstel Gold Race en Luik-Bastenaken-Luik kunnen verhuizen naar augustus. Vijftien topteams moeten worden verplicht tot het sturen van de beste renners.

Ook de indeling van de drie grote ronden moet op de schop. Het plan is meer toe te werken naar een apotheose, in de optiek van de opstellers nog altijd de Tour de France. Volgens de ruwe schets wordt zowel Giro d'Italia als Vuelta ingekort tot twee weken en gaan beide etappekoersen voortaan vooraf aan de Tour. Door deelname kunnen renners zich kwalificeren voor de wedstrijd in Frankrijk. Van Reeth gelooft in kans van slagen. 'De Vuelta werd vroeger ook in het voorjaar verreden. In de Giro is al eerder gesproken over twee weken. Er zijn te lange perioden met saaie etappes en je kunt de renners nu eenmaal niet de volle drie weken over de bergen sturen.'

Het seizoen kan worden afgesloten met een wedstrijd waarin de beste renners van de afgelopen maanden elkaar treffen. Gepleit wordt voor aparte categorieën: sprinters, tijdrijders en allrounders. Van Reeth: 'Deze opzet brengt een verhaal in het seizoen. Nu ontbreekt het totaal aan structuur.'

Plugge: 'De kalender kan zeker korter. Je kunt denken aan honderd, honderdtien wedstrijddagen op het allerhoogste niveau. Daar dienen nagenoeg alle toprenners aan de start te verschijnen. Het is in het voetbal toch ook ondenkbaar dat Messi of Ronaldo zomaar wat wedstrijden in de Champions League overslaat?'

Gebruik de technologie
Volgens Van Reeth kan voor het volgen van de race nog veel meer technologie worden ingezet. 'Ik snap niet dat je nog steeds niet kunt zien waar iemand rijdt. Waar bevond Van der Poel zich nu precies in de laatste kilometers van de Amstel Gold Race? Er is van alles in kaart te brengen. Kijk naar de Formule 1, de Moto GP.'

Monteer meer camera's op de fiets. Na eerdere experimenten zijn de beelden nu stabiel genoeg. 'Stel je voor: live vanaf het stuur een afdaling volgen. Dat is fantastische televisie. Ik weet het, de meeste toprenners willen het niet, het is extra gewicht. Maar als je het je tegenstanders ook verplicht, is het nadeel verdwenen.'

Plugge: 'Met Velon maken we al steeds meer data zichtbaar.'

Steun de vrouwen
Het blijft wat tobben met het vrouwenwielrennen. De tv zendt maar beperkt wedstrijden uit, koersdirecties schrappen als gevolg daarvan speciale versies van klassiekers. Daar tegenover staat dat steeds meer ploegen een vrouwenteam aan de gelederen toevoegen.

Van Reeth juicht het toe. Juist in het vrouwenwielrennen zit nog groeimarge. Toen de Vlaamse televisie besloot wedstrijden in het veldrijden uit te zenden, bleken de kijkcijfers nauwelijks lager uit te vallen dan die voor de mannenraces. Elke klassieker behoort een vrouweneditie te hebben. 'Er wordt opener gekoerst, vrouw tegen vrouw. Dat het tempo iets lager ligt, maakt voor de beleving niets uit.' Maar misschien weegt het maatschappelijk belang nog wel het zwaarst. 'Je kunt jezelf geen topsport noemen als je geen deftige vrouwencompetitie hebt.'

Plugge: 'Het is beter aan de basis te beginnen. Laat zoveel mogelijk meisjes op de racefiets stappen. Er zijn er nu nog te weinig. In Nederland zijn er de vrouwenteams van Boels Dolmans en Sunweb. Wij zouden nu nog niet in staat zijn een kwalitatief goede ploeg op te stellen. Het is zich allemaal nog aan het ontwikkelen.'

Sterke punten. Ik denk dat hij gelijk gaat krijgen. De kracht van de sport, de traditie en het lange wachten, is tevens de zwakte.

De vraag is ook of het echt aan de aard van de wielersport ligt, of aan het beleven van televisie en beeldmedia tout court. Want in dat laatste is ook een neerwaartse lijn. Afgaande op de hoeveelheid supporters langs de kant van de weg in allerhande koersen, is er nog aardig wat enthousiasme voor de sport, ook onder jongeren.

Hij snapt er wmb geen Reeth van. Alle clichés komen weer langs, en nergens wordt dit ondersteund door feiten of andersoortige onderzoeken. Hij noemt een aantal marginale sporten die zaken hebben aangepast en bij voetbal noemt ie de champions league, u weet wel, de Europacup 1, en de doellijntechnologie, een minimale aanpassing. Ploegen bestaan langer dan ooit, renners verdienen beter dan ooit en de kalender kent al vele jaren een heldere structuur. Wie zit er te wachten op een beeld vanaf het stuur van een renner die afdaalt? Dan Kun je toch ook in de auto stappen en op de snelweg gaan rijden? Erg karig en uitgekauwd.
Het enige wat in het voordeel van dit verhaal spreekt is het ongekende commerciële succes van de hammer series. Oh wacht...

Als ik dan zo'n tijdrit in de Tour de Suisse zie, dan denk ik wel dat kan beter.

Denk van niet. Remco deed niet mee.

Wat een KUL.

Steun de vrouwen houdt Horsie er in. Weet je wie er gisteren geen zetje nodig had? Langbenige Thiam sprong liefst 2,02m hoog in Talence.

Houdt de belg weg van de organisatie van koersen. Het begint en eindigt altijd met parkoerswijzigingen om maar rondjes te hebben voor de VIP tenten.

Zolang koersen worden uitgezonden, interesseert het mij niks dat de publieke belangstelling terug loopt. Of dat de sport minder populair wordt. Wat schiet ik - als fan - ermee op dat er meer geld gaat naar het wielrennen?

Sterker, ik denk dat een grotere rol van de commercie juist killing is voor de aantrekkellijkheid van de sport. Kijk naar het voetbal, je kan toch niet zeggen dat het voetbal leuker is geworden in de laatste 25 jaar?

Het voorbeeld van een zogenaamde innovatie in de wielersport, vind ik juist een naïeve mislukking. De meeste fans gaan kijken voor de koers of voor een bepaalde renner. Toch niet voor een sponsor?
Of het nieuwe geld, met rondjes in Qatar en dat soort landen, dat kan toch niet tippen aan de grote rondes, de lang bestaande rondes van een week in zuid Europa of de klassiekers? En dat zal ook nooit gebeuren.

>
>
> Ik hou van de voorjaarsklassiekers, maar is het
> echt nodig dat we zes keer over dezelfde bergen in
> de Vlaamse Ardennen gaan?'

Die mafkees moet wel van mijn April-Klassiekermaand afblijven hè
gr

Het probleem is dus juist dat koersen niet meer worden uitgezonden, of steeds minder in ieder geval.
"We" hebben nog geluk dat ons buurland dat toevallig dezelfde taal spreekt het meest wielergekke land ter wereld is, maar als we afhankelijk waren van onze eigen zender(s) dan was het aanbod nogal karig, ondanks dat er juist meer veel meer succes is dan 10 of 20 jaar geleden

Non-sporten als darten en Formule 1 daarentegen floreren en krijgen meer aandacht dan ooit, dus het medium am sich de schuld geven lijkt mij ook te makkelijk.

Voor mijn gevoel word er meer wielrennen dan ooit uitgezonden. Weliswaar iets minder via de Belg (jammer, met name de Giro met Renaat en José mis ik) maar des te meer via Eurosport.
The home of cycling is nog niet echt mijn huis maar ik ben ze wel erkentelijk voor het vele wielrennen. Met name het uitgesteld kijken vind ik bijzonder prettig.

Ik heb het over de Nederlandse zenders, de NOS dus of eventueel RTL en andere commerciëlen.

Zelfs de BinckBank Tour wordt niet meer uitgezonden, om over zo'n ZLM Toer te zwijgen. Koersen als Hamburg, Paris-Tours, Paris-Nice, Gent-Wevelgem, de Omloop of de E3 Prijs waren vroeger ook live op de NOS, nu volgens mij niet meer. Een enkele van deze voorbeelden misschien nog wel, maar het is zeker veel minder dan vroeg (ook als je de koersen waar EuroSport nu alleenrecht op heeft buiten beschouwing laat)

Daar heb je zeker een punt maar het dédain van de NPO ten aanzien van het wielrennen werd mij al duidelijk met het aanstellen van Ducrot en die schaatser.
Maw: daar keek ik toch al lang niet meer naar. Het is wel jammer dat het geld dat daar mee gemoeid was niet meer naar het wielrennen stroomt.

Adje Wijnands Schreef:
-------------------------------------------------------
> Voor mijn gevoel word er meer wielrennen dan ooit
> uitgezonden.

Horsie hield ineens op met lezen. Goed dan, het hitteplan is waarschijnlijk in uw plaats al in werking, maar dit? Meer dan 50 jaar geleden was het voor jonge Horsie altijd wachten op Herbert Watterott, Mr. Tour de France, die in staccato stijl de kijkers vertelde, hoe bijvoorbeeld Gent Wevelgem was verlopen. Had d'en Eddy weer toegeslagen?

Sorry, Adje. Gevalletje dyslectie bij Horsie. Overigens kan Horsie goed tegen de warmte.



1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 23/06/2019 20:36 door Horsie is back.

De exposé van wielrennen kun je vergelijken met de exposé van de meest beoefende sport ter wereld.
Er wordt steeds meer uitgezonden, maar de sporten worden steeds minder beoefend. Cherry-picking is de meest favoriete bezigheid van de moderne mens.
Neen, neem dan een voorbeeld aan de zwemmende schildpad in de wateren van de Lage Landen.

De cross gaat Vandenhaute ook vercommercialiseren met zijn gedrocht van een organisatie.
[www.wielerflits.nl]

De conclusie dat het ‘minder gaat’ en een hoop aanbevelingen zijn dus gebouwd op een wankel fundament (live televisie en ook nog eens focus op het open net). Dát is nog wel het meest schokkende. Neem je uitgesteld kijken, internet tv, streams, YouTube, zaken als ‘de avondetappe’ etc allemaal NIET mee en extrapoleer je toch je conclusies... ja dan ben je onkundig of verkeerd geciteerd.

Adje Wijnands Schreef:
-------------------------------------------------------
> Voor mijn gevoel word er meer wielrennen dan ooit
> uitgezonden. Weliswaar iets minder via de Belg
> (jammer, met name de Giro met Renaat en José mis
> ik) maar des te meer via Eurosport.
> The home of cycling is nog niet echt mijn huis
> maar ik ben ze wel erkentelijk voor het vele
> wielrennen. Met name het uitgesteld kijken vind ik
> bijzonder prettig.


Ik heb dan weer het gevolg dat er minder wordt uitgezonden dankzij het vervloekte alleenrecht van Eurosport.

Gezien de ter zake kundigheid van DvR zal het dus 'verkeerd geciteerd' moeten zijn...

Ik kan prima tegen de hitte maar deze wartaal maakt mij duizelig.

Dat alleenrecht zit mij ook niet lekker. Ik weet dat het voor de Giro geldt maar ik kan mij voorstellen dat het de NPO minder animo heeft om de uitzendrechten te kopen als alles toch al op
Eurosport wordt uitgezonden. Overigens wordt met voetbal hetzelfde pad bewandeld alleen gaat het daar om grotere bedragen.