Wielrenner tot hij echt niet meer kon

Het eeuwige leven Manus Brinkman (1928-2016)

Zijn mooiste zege als wielrenner boekte hij niet als prof, maar als amateur. Manus Brinkman was een echte liefhebber in een tijd dat renners nog in bagagenetten sliepen.

Door: Peter de Waard / Volkskrant

Van Manus Brinkman werd gezegd dat hij op de fiets naar de hemel zou gaan en teleurgesteld zou zijn als daar niet werd gekoerst.

Hij was de liefhebber pur sang. Zijn mooiste overwinning in zijn lange wielercarrière was die in 1948 als amateur in de Ronde van Feijenoord, wat hetzelfde is als Tom Dumoulin zou zeggen dat het rondje rond de kerk in Maastricht zijn absolute hoogtepunt was. Ook als professioneel wielrenner won Brinkman vele koersen, maar geen kon op tegen die naoorlogse overwinning in de stad waar hij bijna zijn hele leven woonde.

Hij was het gezicht van de Rotterdamse wielersport in een tijd dat er nog geen televisie was. Zijn amateur- en proftijd was tussen 1945 en 1965, toen hij vooral als veldrijder een uitzonderlijk talent was. Hij was de pionier in de cyclecross, zoals het veldrijden toen nog heette. Maar veldrijden werd in Nederland nog niet serieus genomen. Pas in 1963 vond het eerste Nederlands kampioenschap plaats. Brinkman werd tweede achter de Limburger Huub Harings.

In 2008 mocht hij er op de massagetafel van Wilfried de Jong over vertellen. Toen was hij al 80, maar fietste nog volop. In 2010 was hij als pedaalridder de eregast bij de Grand Départ van de Tour de France in Rotterdam en kon hij zijn verhalen nog eens vertellen.

Op 29 juni overleed Manus Brinkman in een hospice in Roosendaal aan de gevolgen van kanker. Twee jaar eerder had hij al een hartoperatie gehad.

Hij werd geboren als zoon van een opzichter van Rijkswaterstaat in het dorp Maasland, waar toen veel sterke schaatsers woonde. Ook Manus Brinkman was schaatser. Hij ontmoette daarbij Piet Keijzer, een van de vijf winnaars van de Elfstedentocht van 1940. Keijzer gaf hem een frame met één houten (voor)wiel plus één tube. Brinkman ging in een fietsenzaak werken om het vehikel compleet te krijgen. In de oorlog werd niet gekoerst. Maar in juni 1945 reed Brinkman zijn eerste wedstrijd.

'Eind augustus op Koninginnedag was er in Schiedam een wielerronde, Flip Vethaak met wie ik later veel heb getraind, won, ik was tweede voor Piet de Vries, trots dat ik daar op was', zei hij in 2015 tegen wielerverslagen.nl. Drie jaar later won hij de Ronde van Feijenoord. Op het laatste stuk haalde hij Wim van der Voort, ook een bekend schaatser, in. 'Duizenden toeschouwers langs de kant, geweldig. Ik won er een WBR-racefiets mee, die heb ik verpatst. Geld was toch een belangrijke zaak in die tijd.' Hij won ook de Ronde van Crooswijk, een andere klassieker uit die tijd, waar hij zijn vrouw Dini van Leeuwen ontmoette. Zij werd een van de pioniers van het vrouwenwielrennen in Nederland.

In 1951 werd Brinkman prof. Hij kwam in de Mars-ploeg terecht waar ook Wim van Est deel van uitmaakte. 'Het was knokken voor de centen. Je had een gezin thuis, er moest brood op de plank komen. Soms als je prijs had gereden, kon je fluiten naar je prijzengeld. De recette was dan tegengevallen heette het dan.' Er waren geen mooie hotels. Soms sliepen coureurs in de bagagenetten van de trein. 'Ook heb ik weleens tien eieren, die ik als premie had gekregen, in de trein leeggeslurpt.' Zijn veldritten reed hij vooral in Vlaanderen, waar hij startgeld kreeg.

Hij zou 35 koersen winnen. Nadat hij was gestopt en een wielerzaak was begonnen in Rotterdam kreeg hij drie kinderen, waarvan de oudste zoon, Jan, ook beroepsrenner (hij reed onder meer de Giro) zou worden. Hij overleed in 1999 aan de gevolgen van kanker. Manus Brinkman bleef koersen en won als veteraan nog vele races, zoals in 1980 het wereldkampioenschap bij de Masters in het Oostenrijkse Sankt Johann.

Op de tafel bij Wilfried, ik weet het nog. Mooi was dat.

Mooie foto ook, hangend in de lucht op het oog nog okselfris.